Trần Thì Kiến - Thanh quan thời Trần
TRẦN THÌ KIẾN
Hãy tưởng tượng một ngày đẹp trời ở thế kỷ 13, giữa cái đất Cự Sa, huyện Đông Triều, phủ Tân Hưng (nay là thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh), nơi khói bếp nghi ngút và tiếng gà trưa gáy vang, một cậu bé tên Trần Thì Kiến ra đời. Từ nhỏ, Thì Kiến đã mang cái tính cứng như khúc gỗ mục – nhìn thì tưởng dễ bẻ, nhưng đụng vào mới biết đau tay. Với phẩm cách cứng như đá Thái Sơn, thẳng như cây tre trước sân nhà mình, nhiều người cho rằng ông khó bước chân vào con đường quan lộ. Nếu dám liều mình tiến bước trên chốn quan trường đầy cạm bẫy này, thì hoặc sẽ là khiến đám gian thần run lẩy bẩy, co vòi như mèo gặp nước, hoặc là tự biến mình thành cái gai trong mắt lũ thế lực đen tối trong triều, chờ ngày bị chúng nhổ phăng chẳng chút thương tiếc.
Chẳng ai ngờ, cái gã cục mịch ấy lại lọt vào mắt xanh của Hưng Đạo Vương – vị tướng quân đánh giặc thì siêu mà chọn người cũng chẳng vừa. Vương nhìn Thì Kiến, vỗ vai bảo: “Người này tính cách rất được, tốt hơn rất nhiều quan lại thời bấy giờ, cho ngươi theo ta đi rèn luyện , sau này còn làm việc lớn.” Thế là Thì Kiến thành môn khách, ngày ngày theo Hưng Đạo Vương giải quyết công vụ. Vương nhìn thấy người này hai mắt sáng rực, lý luận đanh thép, lại chính trực phân minh, lòng thì thầm nhủ: “Đời này Thì Kiến không làm quan thì uổng cho triều Trần, cho quốc gia!”
Thì Kiến là kiểu người mà nhìn vào là biết: thẳng như ruột ngựa, không ưa luồn cúi, không thích vòng vo. Có lẽ cái sự cương trực này lại hợp gu với vị tướng quân vốn ghét mấy trò xu nịnh. Từ cái duyên ấy, Hưng Đạo Vương chẳng ngần ngại tiến cử anh chàng lên vua Trần Nhân Tông. Thế là Thì Kiến được cất nhắc làm An phủ sứ Thiên Trường.
TRẦN THÌ KIẾN VÀ CÂU CHUYỆN LIÊM KHIẾT ĐỂ ĐỜI
Thiên Trường phủ - nơi đây là đất "rồng nằm", hành cung riêng của các vua Trần, có thể biến thành kinh đô thứ hai lúc nguy nan. Thời bấy giờ, muốn làm An phủ sứ Thiên Trường thì phải thuộc hàng “con cưng” của triều đình, kiểu người mà vua tin đến mức giao cả “chìa khóa nhà dự phòng”. Muốn ngồi ghế này, không tin cậy tuyệt đối thì đừng hòng. Sau này, ông còn được thăng chức lên Đại an phủ Kinh sư – con đường sự nghiệp cứ gọi là sáng như đốt đuốc, hoàn toàn không giống với lời bàn thường thấy của người trong thiên hạ.
Nhưng nói về thời gian ông đương nhiệm chức này, phải kể đến cái sự thẳng thắn đến mức… hơi dị đi vào...lòng người. Có hôm một gã làng xóm láng giềng, nhân ngày giỗ tổ, bê đến một mâm cỗ hoành tráng: gà luộc bóng nhẫy, xôi thơm nức, rượu đục sóng sánh cả bình. Thì Kiến ngó qua, hỏi ngay: “Này, bác mang cả gia tài đến biếu ta làm gì thế?” Gã kia cười hiền như Phật: “Dạ, tôi ở gần trị sở, tiện dịp mang chút lòng thành, chứ chẳng dám xin xỏ gì đâu quan ạ!” Ông nghe xong, gật gù kiểu “Thôi được, ta tin một lần xem sao,” rồi vui vẻ nhận lấy, còn khen: “Gà luộc khéo đấy!”
Ai dè, con gà còn chưa kịp đầu thai kiếp khác, khoảng ba hôm sau, gã hàng xóm ấy lù lù xuất hiện, tay cầm đơn kiện dài như sớ Táo quân, miệng kể lể chuyện tranh ruộng với anh em họ hàng nhờ quan “châm chước” cho. Thì Kiến ngồi nghe, mặt không động đậy, nhưng trong lòng chắc đã mắng thầm: “Hài hước nhỉ, tưởng ta là trẻ lên ba chắc?” Ông đứng phắt dậy, bước ra sân, trước mặt bao nhiêu người, thản nhiên đưa tay móc họng, nôn sạch sẽ những gì đã ăn từ mâm cỗ hôm trước. Xong xuôi, ông quay lại, nhìn gã kia, giọng đều đều: “Ngươi nói không xin xỏ, vậy ta trả lại cái ‘lòng thành’ này nhé, khỏi mắc nợ! Mà cũng đừng tưởng ta dễ nuốt mấy trò này!"
Gã hàng xóm đứng hình, dân chúng thì ôm bụng cười, còn Thì Kiến thì tỉnh bơ như vừa làm xong việc thường ngày.
Câu chuyện “móc họng” này lan khắp triều đình, người thì bảo ông lập dị, kẻ thì khen ông khéo dạy đời. Sử thần Ngô Sĩ Liên sau này còn ghi lại, giọng pha chút mỉa mai: "Thì Kiến hành động lạ lùng quá mức, nhưng mà hay, uốn nắn được cái thói xin xỏ thời bấy giờ."
Cái sự "dị" ấy không làm ông mất điểm, mà còn giúp ông thăng tiến. Từ Kiểm pháp quan, ông được phong làm Nhập nội hành khiển hữu gián nghị đại phu, rồi Tham tri chính sự, cuối cùng lên Tả bộc xạ – một hành trình mà ai nhìn cũng phải trầm trồ. Vua Trần Anh Tông còn ban cho ông cái hốt ngà khắc bài minh ngự chế, lời lẽ tuyên dương:
“Thái sơn trinh cao, Tượng hốt trinh liệt, Linh trãi tiến giác, Vi hốt nam chiết. ”
(Thái sơn rất cao, Hốt ngà rất cứng, Linh trãi dâng sừng, Làm hốt khó gãy).” – đại khái là khen ông cứng cỏi như núi, ngay thẳng như ngà voi, khó mà bẻ gãy.
Nhưng đời quan không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Có lần, khi làm gián nghị, Thì Kiến dính vào vụ chứa giấu dân đinh, bị bãi chức. May mà vua biết ông không cố ý, nên tha thứ và phục hồi. Cái sự tin cậy ấy không phải ai cũng có được, đủ thấy Trần Thì Kiến trong mắt vua Trần Nhân Tông, Trần Anh Tông và triều đình là một viên ngọc quý, tuy hơi thô, hơi góc cạnh, nhưng lấp lánh kiểu “không đụng hàng”.
Vậy đó, Trần Thì Kiến không chỉ là một ông quan giỏi xét xử, lý lẽ sắc bén, mà còn là một nhân vật để lại dấu ấn bằng cái tính cương trực đến mức “khó nuốt”. Từ chuyện làm môn khách cho Hưng Đạo Vương, thăng lên chức Đại an phủ Kinh sư, đến cái màn móc họng ói ra “trả quà”. Một vị quan không giống ai, có lẽ chỉ giống nhất với hình tượng trung thần liêm khiết, nhưng lại rất đáng nhớ!
Sau này, ông còn cùng những thần tử bậc nhất thời bấy giờ như Mạc Đĩnh Chi, Trần Đạo Tái, Đoàn Nhữ hài...góp phần xây dựng đất nước phát triển rực rỡ dưới thời vua Trần Anh Tông - "Anh - Minh thịnh thế".
Nếu nhìn lại câu chuyện của Trần Thì Kiến, có thể thấy được một chân lý không đổi qua ngàn năm: lòng tham của con người luôn tồn tại, như một dòng chảy ngầm không bao giờ cạn. Đã là người, dễ gì thoát được ma lực đồng tiền, dễ gì không màng danh lợi. Nhưng song song với đó, sự chánh kiến và chính trực, không bị vật chất cám dỗ, cũng là những giá trị trường tồn, như ngọn núi vững chãi giữa phong ba. Qua bao thế kỷ, dù xã hội có đổi thay, bản chất sâu xa của con người vẫn là cuộc đấu tranh giữa dục vọng và đạo đức. Ngày nay, khi thế sự càng thêm rối ren, danh lợi và cám dỗ vật chất len lỏi khắp nơi, việc giữ gìn chính khí trong tâm khảm không chỉ là lựa chọn mà đã trở thành một nhu cầu cấp thiết để con người không đánh mất chính mình giữa dòng đời xô bồ.
Muốn vậy, trước tiên cần một tâm thế bình an, một tinh thần sáng suốt để vượt qua những cám dỗ thường nhật. Đó là lúc một hương thơm thuần khiết có thể trở thành điểm tựa cho tâm trí. Mang đến hương thơm tự nhiên từ sả chanh, hoa hồng, tràm gió, màng tang... tinh dầu Tùng Hạ và Vietherb không chỉ giúp thanh lọc không khí, mà còn hỗ trợ tĩnh tâm, đưa con người trở về với sự thuần khiết ban sơ.
Tinh dầu Tùng Hạ và Vietherb - tinh túy từ thiên nhiên đất Việt.
Trong không gian yên tĩnh thiền định ấy, căng thẳng từ những ham muốn vật chất dần tan biến, nhường chỗ cho sự tự tại và sáng suốt thấm nhuần vào trong. Như thế, tinh dầu thiên nhiên không chỉ là một sản phẩm, mà còn là một người bạn, là cầu nối giúp ta củng cố giá trị đạo đức, nuôi dưỡng tâm hồn và bản chất tự nhiên giữa xã hội hiện đại đầy thách thức.
“Nhân chi sơ, tính bản thiện” - Khổng Tử
Comments
Khuyến cáo: mọi người nên tìm hiểu kỹ thêm về sản phẩm trước khi đặt mua nhé. Bên mình đã cố gắng chọn lọc các sản phẩm chất lượng nhưng cũng không thể đảm bảo được hết và cũng tùy thuộc nhà sản xuất nữa, mong mọi người thông cảm. Nếu chưa tin tưởng thì cũng đừng quyết định mua quá sớm nhé!
Nơi Trang cập nhật các thông tin giải tí thú vị hài hước về kinh tế xanh, các giải pháp vì môi trường và sự phát triển bền vững ở Việt Nam và trên khắp thế giới
NATURE LOVE TRANG
"Chúng tôi cung cấp sản phẩm thiên nhiên chất lượng và cam kết vì môi trường trên hết."
© 2024. All rights reserved.
